Boşanma Davasında Tazminat Taleplerinde Usuller
1- GÖREVLİ MAHKEME
Görev, o ilçede bulunan hukuk mahkemelerinden hangisinin davaya bakacağını belirler. Görev, kamu düzenleme ilişkin olduğundan mahkeme tarafından yargılamanın her aşamasında resen incelenir ve mahkeme görevsiz olduğuna kanaat getirilirse, görev yönünden davalının görev itirazında bulunmasının beklemeden kendiliğinden görevsizlik kararı verir. Hatta mahkeme, görevli olmadığını düşünüyorsa, duruşma yapmadan, tarafları dinlemeden, dosya üzerinden görevsizlik kararı verebilir.( HMUK 7/1 ). Görev konusunda bir itiraz varsa mahkeme öncelikle bu konuda bir karar vermelidir. Çünkü görev dava şartıdır.
Maddi ve manevi tazminat talebi boşanma davasının eki niteliğinde (boşanma davasında istenmişse) ise, aile mahkemeleri görevlidir. Aile mahkemesi kurulmayan yerlerde bu davalara hakimler savcılar kurulunca belirlenen Asliye Hukuk Mahkemesi tarafından bakılır.
Maddi ve manevi tazminat davası boşanma kararı kesinleştikten sonra zamanaşımı süresi olan 1 yıl içinde açılmışsa görevli mahkeme, yine aile mahkemesi ya da burada aile mahkemesi kurulmamışsa HSK tarafında bu davalara bakmakla görevlendirilen asliye hukuk mahkemesidir.
Tarafların evliliği devam ederken yani açılmış bir boşanma davası olmadan açılan maddi ve manevi tazminat davalarında aile mahkemesi görevli değildir. Çünkü bu dava MK.174.maddesine dayanmayıp MK.25 ve BK.49 maddelerine dayanan genel nitelikte bir tazminat davasıdır. Başka bir deyişle; aile mahkemesinin görevli olması için; ya boşanma davasında, ya da tarafların boşanmasından sonra 1 yıllık zamanaşımı süresinde maddi veya manevi tazminat davasının açılması gerekir. Yine taraflar arasında evlilik yoksa bu davada aile mahkemesinde değil, genel mahkemeler görevlidir.
2- YETKİLİ MAHKEME
Yetki, bir davaya hangi yerdeki görevli mahkemenin bakacağını belirler. Kural olarak yetki kuralları kamu düzenine ilişkin değildir. Bu sebeple süresinde davalı tarafından yetki itirazında bulunulması gerekir. Yoksa hâkim resen yetkisizlik kararı veremez. Genel yetki kuralı gereğince davalının ikametgâhı mahkemesi yetkilidir (HMUK 911).
Ancak yasa koyucu boşanma davalarında eşlerden birinin yerleşim yeri mahkemesi veya davadan önce son defa altı aydan beri birlikte oturdukları yer mahkemesinin yetkili olduğunu düzenlemiştir (MK.168). Bu yetki kuralı kamu düzenine ilişkin olmadığı gibi kesin de değildir. Bu özel yetki kuralı aynı zamanda genel yetki kuralını da kapsayan daha geniş bir düzenlemedir.
Boşanmanın eki niteliğinde olan maddi ve manevi tazminat talepleri boşanma davasının görüldüğü M.K.168 maddesindeki mahkemelerde ya da davalı tarafından süresinde yetki itirazında bulunulmadığı takdirde Türkiye’nin herhangi bir yerindeki mahkemede görülebilir.
Boşanma davasından bağımsız olarak açılan maddi ve manevi tazminat davaları ise genel yetki kuralı gereğince davalının ikametgâhı mahkemesinde görülür. Ya da açılan davaya davalı yetki itirazında bulunmazsa herhangi bir mahkemede görülür.
3-HARÇ
Harç, kamu kuruluşlarının hizmetlerinden yararlanma karşılığı özel ve tüzel kişilerin yaptıkları ödemelerdir. Mahkemelerin gördükleri hizmetlerde ücretsiz değildir. Bu nedenle yargı hizmetlerinden yararlananlar kanunda sayılan istisnalar dışında harç ödemek zorundadır.
Maddi ve manevi tazminat talebi boşanma davasında ileri sürülmüşse boşanma davasının eki niteliğinde olduğundan harca tabi değildir. taraflar boşandıktan sonra açılan maddi ve manevi tazminat davaları ise harca tabidir.
Boşanma davasında yer alan tazminat isteği MK.174/1 kapsamında değilse harca tabidir. Boşanma davasında talep edilen ve boşanmanın eki niteliğinde olmadığından harca tabi olan davalara örnek olarak şunlar gösterilebilir .
-Düğün giderlerinde harç alınır,
-Katkı payı isteminde harç alınır,
-Kazanç payı isteminde harç alınır,
-Kira isteminde harç alınır,
-Miras payının alınma isteminde harç alınır,
-Para isteminde harç alınır,
-Ziynet isteminde harç alınır,
-Araç bedelinde harç alınır,
-Katılma olacağı isteminde harç alınır,
-İşten ayrılma sebebiyle tazminat isteminde harç alınır,
-Eve taşınma gideri isteminde harç alınır,
-Doğum giderleri isteminde harç alınır,
4- VEKÂLET ÜCRETİ
Vekâlet ücreti, Avukatlık Kanunun 164. maddesine göre avukatın hukuki yardımının karşılığı olan değeri ifade eder.
Medeni Kanun’un 174. maddesi gereğince talep edilen maddi ve manevi tazminat, boşanma davasında talep edilmişse boşanmanın eki niteliğinde olduğundan kabul veya reddedilen kısım üzerinden vekâlet ücretine hükmedilmez.
Taraflar boşandıktan sonra açılan maddi ve manevi tazminat davaları müstakil dava niteliğinde olduğundan kabul ve reddedilen kısım üzerinden vekâlet ücretine hükmedilir.
0 Yorum