Boşanma veya ayrılık davasının açılması taraflar arasında(anlaşmazlıklar) çekişme olduğundan eşler ve çocukların bundan zarar görmemeleri için geçici önlemlerin alınması gerekir. TMK. m. 169 bu konuda düzenlemeler getirmiştir. Buna göre hakim davanın devamı süresinde gerekli olan geçici önlemleri re’sen alacaktır. Bu önlemler ihtiyati tedbir niteliğindedirler ve gerektiğinde hakim bu önlemlerde değişiklik yapılabilecektir.

 

Alınacak önlemler kanun koyucu tarafından T.M. Kanununda teker teker sayılmamış ve gerekli olan tüm önlemlerin alınacağı genel olarak ifade edilmiştir. 

 

Alınabilecek önlemlerin başında eşlerin barınmasına ilişkin ortak konutun ve ev eşyalarının hangi eşe tahsis edileceği gelmektedir. Boşanma veya ayrılık davasının açılmasından itibaren ve dava süresince eşlerin ayrı yaşama hakkı bulunduğundan, hâkim, ortak konutun hangi eşe tahsis edileceğini eşlerin ve çocukların durumunu göz önünde bulundurarak karar verecektir. Aile konutunun eşlerden birisine tahsis edilmesinde mülkiyetin hangi eşe ait olduğu etkili olmamakta, tamamen eşlerin ihtiyacı, yaşı, sağlık durumu, meslekleri ve çocukların kimin yanında bulunduğu gibi çeşitli hususlar dikkate alınarak karar verilir.

 

Boşanma veya ayrılık davası açıldıktan sonra da, evlilik birliğinin devam etmesinden dolayı eşlerin bakım ve geçimleri için gerekli önlemlerin alınması gereklidir. Bu düzenleme ile bakım ve geçindirme yükümlüğünün her iki eşe yüklenmiş olması ile eşler arasındaki ayırım kaldırılmış ve bu önlemin hem kadın hem de erkek için alınabileceği hükme bağlanmıştır. Eşlerden ödeme gücü olan, ihtiyacı olan eşe bakım ve geçimi için tedbir nafakası ödemekle yükümlü olacaktır.

Hâkim, evlilik birliğinde çocukların varlığı halinde ve menfaatleri doğrultusunda hangi eş yanında kalacaklarına, diğer eşin çocukların bakım, eğitim ve geçimi için bulunacağı katkı ölçüsüne ve çocuklarla sürdürülecek kişisel ilişkileri düzenlemekle yükümlüdür. 

 

Türk Medeni Kanunu yasal mal rejimi olarak mal ayrılığını değil edinilmiş mallara katılma rejimini kabul ettiğinden, hâkimin eşlerin mallarının yönetilmesi, eşlerin mallardan yararlanması ve mal kaçırılmasının önlenmesi bakımından gerekli önlemleri alması gerekmektedir. Bu konuda gerektiğinde re’sen mevcut mal rejimini mal ayrılığına dönüştürülmesi kararı verebilecektir. 

 

TMK. m. 169’da sayılan önlemler sınırlı sayıda olmadığından gerektiğinde hakim bu önlemler dışında başka önlemleri de alabilecektir. Tasarruf yetkisinin sınırlandırılması, çocuk malları ile ilgili önlemler, eşlerin borçlularına diğer eşe ödememe talimatı verme örnek olarak gösterilebilir.